Bạn có cảm thấy khó chịu khi đang online và bất ngờ bị bombard với hàng loạt quảng cáo? Đó có thể là dấu hiệu cho thấy thiết bị của bạn đã bị nhiễm phần mềm quảng cáo (adware) – một loại phần mềm độc hại chuyên sử dụng để hiển thị các quảng cáo gây rối và thu thập thông tin cá nhân của bạn. Nguy hiểm hơn, adware có khả năng xâm nhập vào hệ thống mà bạn không hề hay biết, có thể chỉ cần một cú click chuột hoặc một phần mềm tải về từ nguồn không an toàn. Vì vậy, việc hiểu rõ về adware không chỉ giúp bạn giảm phiền toái mà còn bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
Adware là gì? Khái niệm và tác hại của phần mềm quảng cáo
Adware là gì?
Adware (viết tắt của cụm từ Advertising Supported Software) là phần mềm nhằm mục đích hiển thị quảng cáo cho người dùng. Thông thường, adware được tích hợp trong các ứng dụng miễn phí, tạo ra doanh thu cho nhà phát triển qua việc quảng cáo thay vì thu phí từ người dùng. Tuy nhiên, không phải tất cả adware đều vô hại; một số loại có thể theo dõi hoạt động và xâm phạm quyền riêng tư của bạn.
Adware là gì?
Lịch sử hình thành của Adware
Adware đã có một hành trình dài và thú vị, từ khi xuất hiện cho đến nay, với nhiều thay đổi mạnh mẽ.
- Thời điểm khởi đầu: Vào những năm 1990, adware được phát triển như một công cụ hỗ trợ quảng cáo cho các doanh nghiệp, giúp phân phối quảng cáo một cách tối ưu dựa trên sở thích của người dùng.
- Bùng nổ kỷ nguyên Internet: Khi Internet phát triển, adware trở nên phổ biến nhưng cũng bắt đầu biến tướng thành một công cụ thu thập thông tin người dùng mà không có sự đồng ý.
- Đỉnh điểm của sự xâm phạm: Đầu những năm 2000, adware bị chỉ trích mạnh mẽ khi thu thập thông tin cá nhân và theo dõi hành vi duyệt web mà không được phép, khiến người dùng lo sợ về quyền riêng tư của họ.
- Sự phát triển của công nghệ: Ngày nay, adware tinh vi hơn với khả năng theo dõi thói quen người dùng để hiển thị quảng cáo chính xác hơn, đôi khi còn ngụy trang thành các phần mềm hữu ích, khiến người dùng dễ dàng bị lừa.
Các loại adware
Cơ chế hoạt động của Adware
Dưới đây là các bước mà adware thường trải qua để xâm nhập và hoạt động trên thiết bị của người dùng:
1. Lây nhiễm
Adware thường được ẩn trong các phần mềm miễn phí mà người dùng tải về mà không biết. Một số cách thức lây nhiễm thường gặp:
- Phần mềm miễn phí: Các nhà phát triển có thể cài đặt adware vào ứng dụng miễn phí để kiếm tiền từ quảng cáo.
- Trang web không an toàn: Truy cập vào những trang web không rõ nguồn gốc có thể dẫn đến việc adware tự động tải về thiết bị của bạn.
- Email: Adware thường được phát tán qua các email có chứa các liên kết độc hại hoặc tệp đính kèm mà người dùng nhấp vào.
2. Thu thập dữ liệu người dùng
Một trong những mục tiêu chính của adware là thu thập thông tin về người dùng. Các loại dữ liệu thường được thu thập bao gồm:
- Các trang web đã truy cập.
- Thời gian dành cho từng trang web.
- Lịch sử tìm kiếm và những từ khóa đã tìm kiếm.
- Thông tin cá nhân như email, số điện thoại.
Mục tiêu là tạo lập một hồ sơ người dùng để adware có thể hiển thị quảng cáo dựa trên sở thích và thói quen của bạn.
3. Hiển thị quảng cáo
Sau khi thu thập đủ thông tin, adware bắt đầu hiển thị quảng cáo dưới nhiều hình thức khác nhau, như:
- Pop-up: Cửa sổ quảng cáo xuất hiện đột ngột.
- Banner: Quảng cáo được chèn vào nội dung trang, gây khó chịu cho người sử dụng.
- Chuyển hướng trang: Đổi hướng người dùng đến các trang không an toàn mà họ không hề muốn truy cập.
4. Khả năng biến tướng thành phần mềm độc hại
Adware có thể phát triển thành các dạng mã độc hại khác như spyware, nhằm thu thập thông tin nhạy cảm mà không có sự đồng ý của người dùng, như mật khẩu hay thông tin thẻ tín dụng.
Phần mềm adware
Các loại Adware phổ biến hiện nay
Adware có nhiều hình thức khác nhau, dưới đây là một số loại phổ biến:
1. Adware hiển thị quảng cáo
Đây là loại adware phổ biến nhất, chuyên chèn quảng cáo vào nội dung bạn truy cập, gây phiền toái.
- Quảng cáo banner và pop-up: Xuất hiện liên tục và khó đóng lại.
- Quảng cáo trong văn bản: Chèn liên kết vào nội dung văn bản, gây nhầm lẫn cho người đọc.
- Quảng cáo video: Video tự động phát có thể làm chậm tốc độ tải trang.
2. Adware thay đổi cài đặt trình duyệt
Loại adware này không chỉ hiển thị quảng cáo mà còn thay đổi các thiết lập của trình duyệt, ảnh hưởng đến cách bạn duyệt web.
- Thay đổi trang chủ: Trang chủ bị thay đổi thành trang không mong muốn.
- Thay đổi công cụ tìm kiếm: Hướng bạn đến kết quả tìm kiếm không liên quan hoặc không chính xác.
3. Adware thu thập dữ liệu
Đây là loại adware nguy hiểm nhất vì chúng có thể đánh cắp thông tin cá nhân mà bạn không hề hay biết.
- Thu thập thông tin cá nhân: Có thể dễ dàng truy cập và thu thập thông tin nhạy cảm từ thiết bị của bạn.
- Theo dõi lịch sử duyệt web: Theo dõi toàn bộ hoạt động duyệt web của bạn.
Phần mềm quảng cáo adware
Tác hại của phần mềm Adware
Adware gây ra nhiều vấn đề cho người dùng, không chỉ đơn thuần là quảng cáo phiền phức mà còn nhiều rủi ro tiềm ẩn:
- Phiền toái: Quảng cáo xuất hiện dày đặc gây cản trở quá trình làm việc và giải trí.
- Hệ thống chậm chạp: Tiêu tốn tài nguyên hệ thống và làm cho thiết bị hoạt động kém hiệu quả.
- Xâm phạm quyền riêng tư: Thu thập thông tin cá nhân mà người dùng không hề biết.
- Rủi ro bảo mật: Tạo ra lỗ hổng bảo mật cho các loại mã độc khác xâm nhập.
Dấu hiệu nhận biết thiết bị đã nhiễm Adware
Có một số dấu hiệu dễ nhận thấy giúp bạn nhận biết nếu thiết bị của mình đã bị nhiễm adware:
- Quảng cáo xuất hiện bất thường: Thường xuyên gặp pop-up hoặc quảng cáo không mong muốn.
- Hiệu suất hệ thống chậm: Thiết bị chậm chạp hơn so với bình thường.
- Thay đổi trang chủ: Trang chủ trình duyệt bị thay đổi mà không có sự đồng ý.
- Tiện ích lạ xuất hiện: Các tiện ích không rõ nguồn gốc hoặc thanh công cụ lạ xuất hiện.
Adware
Cách loại bỏ phần mềm quảng cáo Adware
Nếu bạn nghi ngờ rằng thiết bị của mình đã nhiễm adware, có một số bước bạn có thể làm để loại bỏ chúng:
- Gỡ bỏ phần mềm không xác định: Kiểm tra và xóa bất kỳ chương trình nào không rõ nguồn gốc qua Control Panel.
- Sử dụng phần mềm diệt virus: Quét máy tính và loại bỏ adware cũng như các phần mềm độc hại khác.
- Làm sạch trình duyệt: Gỡ bỏ các tiện ích không cần thiết và khôi phục cài đặt trình duyệt về mặc định.
Bí quyết phòng tránh Adware hiệu quả
Dưới đây là một số mẹo hữu ích giúp bạn phòng tránh adware:
- Tải phần mềm từ nguồn uy tín: Chỉ tải phần mềm từ trang chính thức hoặc cửa hàng ứng dụng.
- Đọc kỹ các bước cài đặt: Chọn tùy chọn cài đặt tùy chỉnh và từ chối cài đặt adware.
- Tránh nhấp vào quảng cáo khả nghi: Không nhấp vào các liên kết có vẻ không an toàn hoặc quảng cáo hấp dẫn đáng ngờ.
- Cập nhật thường xuyên: Đảm bảo hệ điều hành và phần mềm của bạn luôn được cập nhật mới nhất.
- Sử dụng phần mềm chống malware: Trang bị cho thiết bị phần mềm diệt virus chất lượng có khả năng phát hiện adware.
- Trình chặn quảng cáo: Nên sử dụng trình chặn quảng cáo để giảm thiểu rủi ro.
Phần mềm quảng cáo
Với những kiến thức quan trọng trên về adware, bạn có thể chủ động bảo vệ thiết bị của mình cũng như thông tin cá nhân khỏi những rủi ro không đáng có. Đừng quên thường xuyên kiểm tra và cập nhật các biện pháp bảo mật để bảo đảm an toàn cho thiết bị của bạn.
Để tìm hiểu thêm về các khía cạnh khác của công nghệ thông tin, hãy ghé thăm shabox.com.vn.
