Hãy tưởng tượng rằng có một kẻ lén lút theo dõi mọi hành động của bạn trong nhà riêng của mình. Đây chính là cảm giác khi thiết bị của bạn bị nhiễm phần mềm gián điệp – hay còn gọi là spyware. Các phần mềm này không chỉ đơn thuần là những mã độc, mà nó còn được ví như những “gián điệp” không mời mà đến, hoạt động âm thầm để thu thập thông tin cá nhân quý giá của bạn mà bạn hoàn toàn không biết. Thực tế là, nhiều người dùng không phát hiện ra sự hiện diện của spyware cho đến khi đã quá muộn và mất đi nhiều thông tin quan trọng.
Spyware là gì? Các loại phần mềm spyware và cách phòng tránh
Spyware là gì?
Spyware, hay phần mềm gián điệp, là một loại phần mềm độc hại được thiết kế để bí mật thu thập thông tin từ máy tính hoặc thiết bị di động của người dùng mà không có sự cho phép. Mục tiêu chính của spyware là thu thập và theo dõi thông tin từ người dùng, sau đó gửi dữ liệu này đến những bên thứ ba không thân thiện. Thông tin thu thập có thể bao gồm:
- Thông tin cá nhân: Tên, địa chỉ, số điện thoại, e-mail,…
- Thông tin tài chính: Số thẻ tín dụng, mật khẩu ngân hàng,…
- Lịch sử duyệt web: Các trang web bạn đã truy cập, các từ khóa tìm kiếm,…
- Các phím bạn đã gõ: Mật khẩu, thông tin đăng nhập,…
Spyware là gì?
Các loại spyware phổ biến hiện nay
Spyware có nhiều dạng khác nhau, với mỗi loại có cơ chế hoạt động riêng biệt nhằm mục đích thu thập thông tin cá nhân của bạn.
1. Keylogger
Keylogger ghi lại mọi thao tác trên bàn phím của người dùng mà họ không hề hay biết. Tin tặc có thể dùng keylogger để lấy cắp thông tin nhạy cảm như mật khẩu, số thẻ tín dụng. Ví dụ, bạn có thể bị ghi lại thông tin khi đăng nhập vào ngân hàng trực tuyến.
2. Adware
Adware là loại spyware hiển thị quảng cáo không mong muốn dựa trên thói quen duyệt web của bạn. Chúng thường đi kèm với phần mềm miễn phí. Khi bạn cài đặt chúng, bạn sẽ thấy hàng loạt quảng cáo bật lên gây khó chịu.
3. Web bug
Web bug là một loại spyware được thể hiện dưới dạng hình ảnh nhỏ hoặc mã HTML ẩn, giúp theo dõi và thu thập thông tin về người dùng. Khi bạn truy cập trang web hoặc mở email chứa web bug, nó sẽ thu thập thông tin như địa chỉ IP và thói quen duyệt web của bạn.
Phần mềm gián điệp
4. Trojan
Trojan là loại spyware giả mạo thành phần mềm hợp pháp. Khi người dùng cài đặt, nó sẽ mở cửa cho hacker truy cập vào máy tính và thu thập thông tin nhạy cảm.
5. Stealware
Stealware chuyên trộm cắp thông tin tài khoản trên các trang thương mại điện tử. Phần mềm này có thể cài đặt khi bạn truy cập vào một trang web bị lây nhiễm hoặc tải ứng dụng chứa spyware.
6. System Monitor
System monitor theo dõi toàn bộ hoạt động trên thiết bị, bao gồm lịch sử duyệt web và tài liệu đã mở. Chúng có khả năng chụp ảnh màn hình và gửi thông tin về cho hacker.
Phần mềm gián điệp spyware
Spyware lây nhiễm vào hệ thống như thế nào?
Spyware thường lây nhiễm vào thiết bị mà không cần sự cho phép của người dùng. Dưới đây là những con đường phổ biến mà spyware có thể lợi dụng để xâm nhập vào thiết bị của bạn.
1. Tải phần mềm từ nguồn không đáng tin cậy
Nhiều spyware được tải xuống cùng với các phần mềm miễn phí hoặc phần mềm lậu. Những trang web không rõ nguồn gốc thường là nơi mà spyware tiềm ẩn.
2. Email và tệp đính kèm độc hại
Spyware có thể được phát tán qua email lừa đảo với các tệp đính kèm hoặc liên kết độc hại. Chỉ cần bạn mở tệp hoặc nhấp vào liên kết, spyware sẽ tự động cài đặt trên thiết bị của bạn.
3. Truy cập vào trang web không an toàn
Truy cập các trang web chứa mã độc có thể dẫn đến việc spyware tự động được tải xuống và cài đặt mà không cần thông báo.
4. Lây lan qua quảng cáo giả mạo
Những quảng cáo hứa hẹn quà tặng hấp dẫn có thể là bẫy. Khi bạn nhấp vào, spyware có thể được tải xuống ngay lập tức.
5. Thiết bị lưu trữ di động bị nhiễm
Khi bạn kết nối thiết bị lưu trữ như USB với máy tính, spyware có thể tự động lây nhiễm mà không cần lưu ý.
Spyware virus
Dấu hiệu cho thấy thiết bị của bạn đã nhiễm spyware
Có nhiều dấu hiệu cho thấy thiết bị của bạn có thể đã bị nhiễm spyware. Nếu nhận thấy những điều sau, hãy cẩn trọng:
- Thiết bị chậm bất thường: Máy tính hoặc điện thoại của bạn hoạt động chậm, điều này có thể do spyware đang hoạt động ngầm.
- Quảng cáo pop-up xuất hiện liên tục: Khi lướt web, bạn thấy nhiều quảng cáo không liên quan xuất hiện.
- Trình duyệt thay đổi không lý do: Trang chủ của bạn bị chuyển thành một trang web lạ.
- Dữ liệu di động tăng đột biến: Hóa đơn dữ liệu của bạn tăng mà không rõ lý do có thể là dấu hiệu của spyware.
- Ứng dụng lạ xuất hiện: Bạn thấy ứng dụng không quen thuộc trên thiết bị.
- Hoạt động bất thường của thiết bị: Các ứng dụng tự mở hoặc không phản hồi, kể cả khi bạn đang sử dụng thiết bị.
- Thiết bị nóng và nhanh hết pin: Thiết bị trở nên nóng khi sử dụng các tác vụ đơn giản và pin tụt nhanh chóng.
Phần mềm spyware
Cách bảo vệ thiết bị khỏi phần mềm spyware
Để bảo vệ thiết bị khỏi spyware, bạn có thể thực hiện những điều sau:
- Cài đặt phần mềm diệt virus: Sử dụng phần mềm diệt virus đáng tin cậy có khả năng quét và phát hiện spyware.
- Tải phần mềm từ nguồn đáng tin cậy: Chỉ tải ứng dụng từ website chính thức và cửa hàng ứng dụng uy tín.
- Cảnh giác với email lạ: Không mở liên kết hoặc tệp đính kèm từ nguồn không rõ ràng.
- Tránh truy cập trang web không đáng tin cậy: Luôn kiểm tra địa chỉ website và tránh nhấp vào quảng cáo không an toàn.
- Cập nhật phần mềm định kỳ: Thường xuyên cập nhật hệ điều hành và phần mềm bảo mật để bảo vệ chống lại lỗ hổng.
- Cẩn thận khi dùng Internet công cộng: Tránh truy cập thông tin nhạy cảm khi sử dụng Wi-Fi công cộng.
Spyware
Spyware đang là một nguy cơ lớn trong môi trường kỹ thuật số. Tuy nhiên, nếu bạn biết cách phòng ngừa và có ý thức trong việc bảo vệ thông tin cá nhân, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ mình khỏi những phần mềm độc hại này. Hãy coi bảo mật thông tin như một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của bạn!
Để có thêm những thông tin bổ ích khác, hãy ghé thăm shabox.com.vn.
