Cứ mỗi giây trôi qua, trên toàn cầu diễn ra hàng triệu cuộc tấn công mạng với mục đích xâm nhập vào hệ thống thông tin từ doanh nghiệp, tổ chức lớn đến cá nhân. Bạn có bao giờ tưởng tượng cảm giác hoang mang khi bỗng dưng mất hết hình ảnh kỷ niệm, các tài liệu quý giá hoặc thậm chí là tiền trong tài khoản ngân hàng? Điều này không phải là câu chuyện viển vông mà là trải nghiệm đau thương của hàng triệu người đã trở thành nạn nhân của những cuộc tấn công mạng (cyber attack). Trong bối cảnh hiện nay, với sự gia tăng của các mối đe dọa an ninh mạng, việc trang bị kiến thức về tấn công mạng cũng như các biện pháp phòng ngừa là cần thiết để bảo vệ chính bản thân và doanh nghiệp.
Chiến lược phòng ngừa tấn công mạng hiệu quả
Cyber attack là gì?
Cyber attack (tấn công mạng) là một hành động xâm nhập có chủ đích vào hệ thống máy tính, mạng hoặc thiết bị kỹ thuật số thông qua Internet nhằm mục đích gây thiệt hại, đánh cắp thông tin hay thực hiện hành vi phi pháp. Mục tiêu của tấn công mạng rất đa dạng, bao gồm việc đánh cắp dữ liệu, tấn công các hệ thống, hoặc khai thác tài nguyên cho các hoạt động phi pháp.
Điển hình, tin tặc có thể xâm nhập vào dữ liệu để lấy cắp, mã hóa hoặc phá hủy thông tin, gây gián đoạn hệ thống, hay thậm chí cài đặt mã độc để chiếm đoạt tài nguyên máy tính. Điều này đã chỉ ra rằng, việc hiểu rõ các hình thức tấn công mạng là cần thiết để bảo vệ bản thân trong môi trường số hóa ngày nay.
Hành vi tấn công mạng
Thực trạng đáng báo động của cyber attack hiện nay
Trong những năm qua, tấn công mạng đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, không chỉ xảy ra với tên tuổi lớn mà còn nhắm đến mọi đối tượng, từ cá nhân đến tổ chức chính phủ. Các cuộc tấn công mạng không còn là hiện tượng hiếm gặp, mà đã trở thành thực trạng đáng lo ngại với tần suất và mức độ ngày càng gia tăng.
- Tăng trưởng số lượng và quy mô: Sự phát triển công nghệ đã dẫn đến sự gia tăng về số lượng tấn công mạng. Từ các hình thức đơn giản như lừa đảo đến những tấn công tinh vi hơn như ransomware, cyber attack ngày càng đa dạng và phức tạp.
- Mở rộng mục tiêu: Không chỉ tập đoàn lớn, ngay cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ hay cá nhân cũng trở thành đối tượng tấn công. Sự bùng nổ của Internet of Things (IoT) khiến cho các thiết bị như điện thoại, máy tính cá nhân dễ bị xâm nhập.
- Thiệt hại lớn về tài chính và uy tín: Hậu quả từ các cuộc tấn công mạng không chỉ dừng lại ở khía cạnh tài chính mà còn làm tổn hại đến uy tín thương hiệu. Theo nhiều báo cáo, thiệt hại từ cyber attack có thể lên đến hàng tỷ đô la hàng năm.
- Sự phức tạp và không ngừng thay đổi: Cyber attack luôn biến đổi, tin tặc liên tục tìm kiếm lỗ hổng bảo mật mới và áp dụng công nghệ tiên tiến như AI, making machine learning để tự động hóa các cuộc tấn công, từ đó khiến việc phòng thủ trở nên khó khăn.
Tình hình tấn công mạng hiện nay
Các hình thức tấn công mạng phổ biến
Trong thời đại số hóa hiện nay, tấn công mạng càng trở nên tinh vi và đa dạng, đe dọa trực tiếp đến an toàn thông tin cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức chính phủ. Một số hình thức tấn công mạng phổ biến bao gồm:
1. Phishing (Lừa đảo trực tuyến)
Phishing là hình thức tấn công phổ biến nhất, trong đó tin tặc giả mạo các thông báo từ tổ chức uy tín nhằm lừa người dùng cung cấp thông tin cá nhân như mật khẩu hay số thẻ tín dụng. Nạn nhân sẽ thường bị đưa đến các trang web giả mạo.
Ví dụ: Bạn nhận được email từ ngân hàng yêu cầu xác thực thông tin tài khoản. Nếu bạn nhấp vào đường link chứa trong email, bạn sẽ được đưa đến một trang web giả mạo và bị thu thập thông tin.
2. Malware (Phần mềm độc hại)
Malware là thuật ngữ chỉ các phần mềm độc hại như virus, trojan, worm và ransomware. Những phần mềm này khi được cài đặt thành công có thể thực hiện nhiều hành vi phá hoại khác nhau như đánh cắp dữ liệu hoặc mã hóa tập tin.
Ví dụ: Nhân viên công ty nhận file đính kèm trong email mà không rõ nguồn gốc. Sau khi mở, virus lây lan khắp mạng lưới công ty và mã hóa mọi dữ liệu, dẫn đến yêu cầu trả tiền chuộc.
3. DDoS (Tấn công từ chối dịch vụ phân tán)
DDoS là hình thức tấn công nhằm làm quá tải một trang web hoặc dịch vụ bằng cách gửi nhiều yêu cầu từ nhiều nguồn khác nhau. Chúng có thể khiến cho dịch vụ trở nên không thể truy cập.
Ví dụ: Một trang web thương mại điện tử tại giai đoạn khuyến mãi lớn bỗng dưng ngừng hoạt động do bị hàng triệu lượt truy cập giả mạo tấn công vào.
Các kiểu tấn công mạng
4. Man-in-the-Middle (Tấn công trung gian)
Trong trường hợp này, tin tặc can thiệp vào giao tiếp giữa người dùng và hệ thống để đánh cắp hoặc thay đổi dữ liệu mà không ai phát hiện ra. Tấn công này thường diễn ra trên các mạng Wi-Fi công cộng.
Ví dụ: Kết nối Wi-Fi công cộng không bảo mật tại quán cà phê có thể khiến người dùng trở thành nạn nhân khi tin tặc theo dõi thông tin cá nhân của họ trong quá trình giao tiếp với các dịch vụ online.
5. SQL Injection (Tấn công SQL Injection)
SQL Injection là hình thức tấn công nhằm vào cơ sở dữ liệu của website, nơi hacker sẽ chèn mã độc vào câu lệnh SQL thông qua các trường nhập liệu trên trang web, dẫn đến việc đánh cắp hoặc sửa đổi thông tin trái phép.
Ví dụ: Hacker có thể tận dụng lỗ hổng bảo mật trong một trang web đăng nhập để thực hiện tấn công SQL Injection và lấy cắp thông tin đăng nhập của người dùng.
6. Password Attack (Tấn công mật khẩu)
Tin tặc sử dụng các phương pháp như brute force (thử nhiều mật khẩu liên tục) hoặc social engineering để nhằm chiếm đoạt mật khẩu. Sự đơn giản trong mật khẩu khiến chúng dễ dàng bị đoán.
Ví dụ: Hacker sử dụng phần mềm thử nghiệm để đoán mật khẩu tài khoản mà bạn sử dụng gần đây từ các thông tin dễ đoán như sinh nhật.
7. Khai thác lỗ hổng Zero-day (Zero-day attack)
Khai thác lỗ hổng Zero-day xảy ra khi hacker tận dụng các lỗ hổng bảo mật chưa được biết đến trong phần mềm để tấn công các hệ thống. Hình thức này đặc biệt nguy hiểm vì chưa có bản vá bảo mật khả dụng.
Ví dụ: Nếu một lỗ hổng trong trình duyệt cho phép thu thập thông tin từ máy tính của người dùng, tin tặc có thể dễ dàng thực hiện tấn công mà không bị phát hiện.
Tấn công mạng gây hậu quả nghiêm trọng
Các biện pháp đối phó với cyber attack
Để bảo vệ bản thân và tổ chức trước các cuộc tấn công mạng, việc áp dụng các biện pháp bảo mật chặt chẽ và kiến thức về an ninh mạng là điều không thể thiếu. Dưới đây là những giải pháp hiệu quả:
1. Nâng cao nhận thức về bảo mật
Con người là mắt xích yếu nhất trong chuỗi bảo mật. Việc giáo dục nhân viên và người tiêu dùng về các mối đe dọa bảo mật, chẳng hạn như phishing, là bước đầu tiên quan trọng.
2. Sử dụng phần mềm bảo mật đáng tin cậy
Việc cài đặt và thường xuyên cập nhật phần mềm diệt virus và công cụ chống malware sẽ giúp bảo vệ hệ thống khỏi tấn công từ xa và xâm nhập trái phép.
3. Cập nhật và vá lỗi hệ thống
Thông thường, nhiều cuộc tấn công nhằm vào những lỗ hổng bảo mật chưa được vá. Do đó, việc update thường xuyên phần mềm và hệ điều hành là cách thông minh để bảo vệ bản thân.
4. Sử dụng mật khẩu mạnh và xác thực hai yếu tố (2FA)
Mật khẩu mạnh và xác thực hai yếu tố cung cấp thêm lớp bảo vệ tài khoản. Ngay cả khi mật khẩu bị đánh cắp, hacker sẽ không thể truy cập mà không có mã xác nhận.
Biện pháp phòng ngừa tấn công mạng
5. Sao lưu dữ liệu định kỳ
Sao lưu dữ liệu định kỳ rất quan trọng để ứng phó với ransomware. Nên sử dụng các hệ thống lưu trữ an toàn để đảm bảo bạn có thể khôi phục dữ liệu mà không cần trả tiền chuộc.
6. Áp dụng mã hóa dữ liệu
Mã hóa dữ liệu giúp bảo vệ thông tin nhạy cảm và đảm bảo rằng ngay cả khi dữ liệu bị đánh cắp, nội dung của nó cũng không thể bị lợi dụng.
7. Sử dụng công cụ phát hiện và ngăn chặn xâm nhập (IDS/IPS)
Hệ thống IDS/IPS giám sát lưu lượng mạng để phát hiện hành vi xâm phạm và đưa ra cảnh báo, nhằm ngăn chặn tấn công trước khi gây thiệt hại.
8. Xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố
Doanh nghiệp cần có một kế hoạch cụ thể để chuẩn bị ứng phó với các sự cố bảo mật, từ việc xử lý sự cố đến thông báo cho các bên liên quan và vấn đề tuân thủ quy định.
9. Nhờ đến dịch vụ bảo mật chuyên nghiệp
Nếu không đủ năng lực bảo mật, cá nhân hoặc doanh nghiệp có thể thuê chuyên gia để đảm bảo an toàn cho hệ thống và dữ liệu của mình.
Trước những mối đe dọa không ngừng gia tăng từ cyber attack, việc nâng cao nhận thức và trang bị các giải pháp bảo mật hiệu quả là điều cần thiết. Để biết thêm chi tiết về các giải pháp bảo vệ trước tấn công mạng, mời bạn tham khảo tại shabox.com.vn.
